Montaj aşamaları, ilk adım: Ana iskeletin oluşturulması

Bu yazımla birlikte artık yavaş yavaş yazıcımızın montajına geçiyoruz. Daha önce de belirttiğim gibi, aslında tüm parçaları tanıtıp sonra montaja geçmeyi planlıyordum ama yavaş yavaş ortaya bir şeylerin çıkmasını da istiyorum, bu sayede motivasyonumuz artar diye düşünüyorum.


İlk monte edeceğimiz yapı, yazıcının ana iskeleti. İskeletin montajında ihtiyaç duyacağımız iki yapı elemanı olan sigma profilleri ve cıvata/somunları daha önceki yazılarımda tariflemiştim. İlgi duyanlar o konulara göz atabilirler.


Öncelikle neyi yapmayı planladığımızı görelim isterseniz:

Daha önce de bu resmi kullanmıştım, ama hatırlatma amacıyla tekrar buraya koyuyorum. Aslında insanın az bilgisi olduğu her konuda olduğu gibi, bu konu da uzaktan bakınca kolay gibi duruyor. Sonuçta 4-5 tane metal profili birleştireceğiz, ne var bunda diye düşünülebilir. Ama her işte olduğu gibi burada da püf noktaları mevcut ve bunlara dikkat edilmezse sonraki aşamalarda sorun yaşanabilir.

Öncelikle montajda kullanacağımız parçalara ve alet edevata bakalım. Kitimizin içerisinde iskeleti oluşturmak için kullanacağımız 11 adet sigma profil mevcut. Resimleri aşağıda:

   Bu profillerden 6 tanesi 370 mm uzunlukta, 3 tanesi 260 mm uzunlukta ve 2 tanesi de 160 mm uzunlukta. 370 mm'lik profillerden 4'ünün 1 tarafında M6x15 inbus cıvata (bu terimin ne anlama geldiğini hatırlıyoruz, değil mi?) mevcut, 250 mm'lik profillerin ise her iki tarafında bu cıvatalardan var. Bu cıvatalar benim kitimde profillerin uçlarına takılı halde geliyorlar, diğer kitlerde de öyledirler diye düşünüyorum. Eğer değillerse, ilk iş bu cıvataları yerlerine vidalamamız gerekiyor. Bu cıvataları fark etmemiz kolay çünkü baş şekilleri diğerlerinden farklı olacak şekilde bombe tarzda (bombe baş inbus diye tariflenmişler). 370 mm'lik, inbus takılı olmayan profiller iskeletin alt kısmında sol ve sağ tarafta yer alan profiller olarak kullanılacaklar. Inbus takılı olan 370 mm'lik profiller iskeletin dik pozisyonda duran 4 adet elemanını oluşturacaklar. 260 mm'lik profiller hem tabanda ön ve arka tarafta, hem de üst kısımda sol ve sağ paröaları birbirlerine bağlayan parçalar olarak kullanılacaklar. En kısa profiller olan 160 mm'lik profiller dik duran kısımların ön-arka bölümleri arasında bağlantı kurma amacıyla kullanılacak. Bu şekilde tarif edince biraz karışık olmuş olabilir ama aşamaları tek tek anlatacağımdan, az sonra daha anlaşılır olacaklar.

  Sigma profillerin haricinde, montajı gerçekleştirmek için    başka malzemelere de ihtiyacımız var. Öncelikle kitimizde 4 adet metal L köşebent mevcut:

Bu köşebentler iskeletin dik duran parçalarını sabitlemek için. Yukarıdaki şematik çizimde bu parçaların yerleri görülmüyor ama birleştirirken yerlerini göstereceğim. İhtiyacımız olan başka bir parça,  iskeletin ayakları:

Çivi çakmayı bilmeyen adam olarak, bu ayakların bir ismi olduğunu bilmiyordum. Bana kalsa kauçuk ayak derdim ama parça listesinden öğrendim ki bu ayaklara "pingo ayak" adı veriliyor. Böyle enteresan bir isimlendirme olunca araştırdım tabii ne demek diye. Öncelikle şunu söyleyeyim, bu ayaklara Türkçe kaynaklar dışında pingo adının verildiğini görmedim. İngilizce kaynaklarda "rubber feet" (yani kauçuk ayak) deniyor ve  ek olarak şekli belirtiliyor (silindir şeklinde, konik, vs.). Ama pingo diye bir kelime mevcut ve buzuldan oluşmuş, üstü toprak ile örtülü, 70-80 metrelik küçük tepeciklere bu ad veriliyor. Aşağıda bir pingo resmi var:

Sanıyorum, bu tamamen benim spekülasyonum, konik şekilli kauçuk ayakların şekli pingoların şekline benzediği için bu isim kullanılmış olabilir :

Yukarıda konik şekilli pingoyu görebilirsiniz. Bir de bazı sitelerde "bingo ayak" diye bir kavramla karşılaştım, ki bu sanıyorum pingo'nun ne demek olduğunu anlamayan birileri tarafından üretilmiş bir kelime.

Montajda ayrıca birkaç adet cıvata ve somun kullanacağız, yeri geldikçe onları tarif edeceğim. Cıvataları sıkıştırmak için Alyan anahtarı kullanacağız:

Bu tip Alyan anahtarları kullanılabilir, ben de birkaç yerde bunu kullandım ama bunların sapı yok, o yüzden sıkıştırması güç geldi. Daha rahat sıkıştırılabildiği için saplı bir seti kullanmayı tercih ettim. Aşağıda bu setin resmi mevcut:

Bu sette birçok uç mevcut olduğundan çok işe yaradığını söyleyebilirim. Artık montajımıza başlayabiliriz.
İlk olarak taban kısmını oluşturacak dikdörtgenin montajını yapalım. Bu aşama için 2 adet üstünde cıvata olmayan 370 mm'lik profile ve 2 adet, her iki tarafında da cıvata bulunan 260 mm'lik profile ihtiyacımız var:

Yukarıdaki resimde bu parçaları görmekteyiz. Yalnız bunları birleştirmeden önce çok önemli bir detaydan bahsetmek istiyorum. İskeletimiz oluştuktan sonra üstüne birçok ekleme yapacağız. Bu eklediğimiz yapıların yerlerine sabitlenebilmeleri için cıvata ve somunlardan faydalanacağız. Bu noktada somunlar bizim için çok önemli. Somun olarak M5 kare somun kullanacağız. Bu kare somunların, sigma profil üzerindeki raylara kaydırılarak yerleştirilmeleri gerekiyor. Burada şöyle bir sorunumuz var: İskeleti birleştirdikten sonra bazı profillerin ağız kısımları, diğer profiller tarafından kapatılmış olacak. Örneğin yukarıdaki resimde ön ve arkada yer alan kısa profillerin ağızları sol ve sağdaki profiller tarafından kapatılacak. O yüzden, kapanacak olan profillerde kullanmamız gereken kare somunları şimdiden yerlerine yerleştirmemiz gerekiyor. Yazıcının son halinde ön-arka yönde iki tane mil mevcut olacak ve bunları yerinde tutan parçalar için parça başı 2 somun gerekecek. Yani ön ve arkada yer alan profillerin üstte kalan raylarına 4'er tane, öndeki profilin arka yüzündeki raya 2 adet ve arkadaki profilin ön yüzündeki raya iki adet kare somunu şimdi yerleştirmemiz gerekiyor. Ayrıca, sağ ve soldaki profillerin üstte kalan raylarına da, köşebentlerin tutunabilmeleri için 2'şer adet kare somun koymalıyız (bunu daha sonra da yapabiliriz, çünkü sağ ve sol profillerin ağızları kapanmayacak):

 Yukarıdaki resim sağ ve sol profillerden birisine kare somunların yerleştirilmiş halinin görüntüsü mevcut. Bu arada kare somunların bir yüzü düz, diğer yüzü ise hafif yuvarlatılmış şekildeydi. Ben düz olan yüzeyleri yukarı bakacak şekilde rayın içine yerleştirilmelerinin daha kolay olacağı kanaatine vardım (yuvarlatılmış yüz rayda daha kolay kayıyor) . Aşağıdaki resimde solda yuvarlatılmış yüz görülüyor.

Ön ve arkada yer alan profillerin üst raylarına da 4'er adet somun yerleştirelim, ayrıca ön profilin arka rayına iki adet, arka profilin ön rayına 2 adet kare somun yerleştireceğiz (evet biliyorum, tekrar oldu ama tekrar iyidir):

Şimdi artık profilleri birbirleri ile birleştirebiliriz. Bu noktada yapacağımız şey, profillerin köşelerinde yer alan inbusları hafif gevşetip, diğer profilin ray kısmından geçirmek. Yanlız bunu yaparken çok önemli bir noktaya dikkat etmemiz gerekiyor. Sağ ve soldaki 370'lik cıvatasız profillerde uç kısımlarda 2'şer adet delik var. Biri uca çok yakın, biri ise biraz daha geride olan. Geride olan delik pingoların bağlanması için, o sebeple deliğin yukarı yönde bakması gerekiyor. Diğer delik ise karşı taraftaki inbusun vidalanması için Alyan anahtarının geçeceği bir delik şeklinde tasarlanmış, yani bu delik sağ-sol yönüne bakmalı. Cıvatayı yerleştirdikten sonra Alyan ile sıkıştırıyoruz. Biraz üstten profillerin üzerine bastırmak gerekiyor, yoksa profil de dönmeye çalışabiliyor sıkıştırma işlemi esnasında:

Yukarıda sıkıştırma işlemini görebilirsiniz. Bu işlemi 4 yönde de yaptığımızda alttaki dikdörtgenimizi tamamlamış olacağız. Bundan sonra pingolarımızı yerleştirme işine girişebiliriz. Pingoları deliklerine sabitlemek için pingolar dışında 4 adet M6 fiberli somun ve 4 adet M6 pula ihtiyaç duyacağız (Pul kullanımı ile ilgili not: Pulların genel kullanım amacı, cıvata veya somunların bir yüzey üzerine yapacakları baskıyı daha geniş bir alana yaymalarını sağlamak. Bu sayede sıkıştırılan elemanın hasar görme riski azalıyor. Pingolar için pul kullanımı cihazın tasarımcılarına göre opsiyonel, ben yine de kullandım).

Pingolar için gerekli malzemeler yukarıda resmedilmiş. Şimdi yapacağımız şey öncelikle fiberli somunu pingonun cıvatasına yerleştirmek. Bu noktada bir konuya dikkat etmek gerekiyor. Fiberli somun sadece tek yönde pingoya yerleştirilebiliyor, o da fiberli olmayan kısmı cıvataya girecek şekilde. Eğer fiberli kısım altta iken vidalamaya çalışırsanız girmiyor çünkü fiber deliği daraltıyor. Diğer uçta fiber olmadığında rahat bir şekilde vidalanmaya başlıyor. Yalnız birkaç tur çevirdikten sonra birden somun çok sıkışıyor fiberli kısım somunu sıkıştırmaya başlıyor. Ben bu noktada çekindim, acaba çok sıkarsam fibere hasar verir miyim, yerinden çıkarır mıyım diye, ama merak etmeyin, öyle bir şey olmuyor. Zaten amaç, somunun sıkışarak girmesi ve titreşim ile yerinden çıkamaması. Ben el ile sıkıştırmada zorlandığım için bir pense kullanmayı tercih ettim:

Bu şekilde cıvatayı dibine kadar sıkıştırıyoruz. Sonra üstüne pulu yerleştiriyoruz:

Yukarıdaki resimde 4 pingonun da cıvata ve pulları yerleştirilmiş son halleri izleniyor. Şimdi bunları yerlerine sokmamız gerekli. Bu arada pingoların fonksiyonundan da bahsedelim. Tabii ki titreşimlere karşı cihazı stabilize etme görevi mevcut ama aynı zamanda cihazın yüksekliğinin ince ayarını yapmamızı da sağlayacak. Mesela ben cihazı monte ettiğim masanın yüzeyinin düz olmadığını farkettim, daha önce hiç dikkatimi çekmemişti. Bunu düzeltmek için pingolardan birini daha az sıkıştırmak yeterli oluyor.

Pingoları yerlerine yerleştirirken yapmamız gereken, cihazın üreticilerinin tavsiyesine göre, profil ile yer arasında yaklaşık 3 cm mesafe kalana kadar pingoyu vidalamak. Bu noktada, fiberli somunu bir pense ile ters yönde çevirmeye başlayıp somun ve pul profile değene kadar sıkıştırıyoruz. Bu sayede, 3 cm mesafede pingo son konumunda sabitlenmiş oluyor (yukarıdaki resimdeki pense bu işi için çok kalın kalıyor, o sebeple daha ince burunlu bir penseye- aşağıdaki gibi- ihtiyaç var):

Bu aşamada iskeletimize bir göz atalım isterseniz:

Ortaya bir şeylerin çıkıyor olduğunu görmek insana mutluluk veriyor! Kare somunlara dikkat lütfen. Şimdi iskeletin ikinci kısmı olan dik bölümlerin yapımına geçebiliriz. İskelette solda ve sağda birer adet, 3 profilden meydana gelen dik kısım var. Her biri için 2 adet tek tarafında inbus bulunan 370 mm'lik profil ve 1 adet inbus içermeyen 160 mm'lik profil kullanacağız. 160 mm'lik profile özellikle dikkat etmemiz gerekiyor, çünkü bu profilin ön yüzünde aynı hizada iki yönde açılmış delikler varken arka yüzünde sadece bir yönde delik var. Arka yüzdeki delikler aşağıya bakacak şekilde profili yerleştirmemiz gerekiyor. Bu delikler inbusları vidalamak için Alyan anahtarının geçeceği delikler. Yatay delikler ise son aşamada işimize yarayacaklar:

Profillerin inbus içeren tarafları 160'lık profile tıpkı yukarıda tarif ettiğim şekilde vidalanacaklar, ve sonuçta aşağıda gördüğümüz şekil oluşacak:

Bu profillerde de şimdiden yerleştirmemiz gereken kare somunlar var. Ben son resme bakarak şöyle bir hesap yaptım: Sağ önde duran profilin ön yüzüne 3 tane, arka yüzüne iki tane, sağ arkada duran profilin ön yüzüne iki tane, arka yüzüne üç tane kare somun gerekiyor. Solda iş biraz daha karışık. Sol ön, sağ ön ile aynı, yani ön yüzünde üç adet, arka yüzünde iki adet kare somun olacak. Sol arka, daha sonra buraya güç kaynağı da vidalanacağından, daha fazla sayıda kare somun istiyor. Sol arkanın ön yüzüne iki tane, arka yüzüne ise 5 tane kare somun yerleştirmek gerekli.

Yukarıdaki resimde sağ tarafın ön yüze bakan kısımlarının somun yerleştirilmiş halini görüyoruz. Profili sağa sola çevirdiğimizde bunlar düşmesinler diye şu anda kullanmayacağımız, daha sonra gerekecek olan somunları birer cıvata ile yerlerine tutturdum. Şu an ihtiyacımız olacak olan kare somunlar, her iki ön profilin  ön yüzünde de (3 kare somun olan yüzler) en alttaki somunlar ile her iki arka profilin arka yüzünde en altta yer alan birer somun (bunlar köşebentlerin vidalanması için gerekecek).

Yukarıdaki resim sıkıştırma amaçlı, geçici olarak yerleştirdiğim cıvataları gösteriyor. Cıvatalar M5x10.

Yukarıdaki resim de sol taraftaki dik profilin arkadan görünümü. 5 Kare somuna dikkat!

Şimdi köşebentleri kullanarak dik parçaları taban ile birleştireceğiz:

4 Köşebentimiz var. Birer tanesi önde yer alan profillerin ön yüzlerine, birer tanesi de arkada yer alan profillerin arka yüzlerine bağlanacaklar. Bu işlem için M5x8 cıvata kullanıyoruz, bu noktaya dikkat etmek gerekli.

Belki basit bir uyarı ama, köşebentleri profiller yana doğru yatırılmış iken birleştirin. Aksi halde dik parçadaki kare somunun yerini tutturamıyorsunuz. Dik profillere köşebentleri vidaladıktan sonra dik profillerin doğru yere bağlamamız gerekiyor. Doğru konumları neresi diye sorarsanız, tasarımcılar, cihazın ön yüzündeki köşe ile dik profilin ön yüzü arasında 115 mm mesafe olacak şekilde tasarımlarını yapmışlar:

Yani elimize bir cetvel veya şerit metre alıyoruz ve cihazın ön yüzünden 115 mm öteye bir çizik atıyoruz. Dik profilimizin ön yüzü bu çizgiye gelecek.Bu hesabı doğru yaptığımızda, arka yüz ile arka dik profil arasındaki mesafe de 95 mm oluyor. Dört köşebentimizi yerlerine yerleştirip vidalıyoruz. Son hali şu şekilde olacak:

Şimdi bir bakalım, iskeletimiz ne halde:

İlerleme var, hiç fena değil. İskeleti bitirmek için tek bir adımımız kaldı, o da iki dik kısmı ön taraftan birbirine bağlamak. Elimizde sadece 1 adet profil kaldığından seçim sıkıntımız yok. Yalnız burada da kare somun olayına dikkat etmemiz gerekli. Eğer kitimiz LCD'li bir kit ise, bu son profile LCD'nin kutusu bağlanacak. O sebeple son profilin ön yüzüne iki adet kare somun yerleştiriyoruz.

 Cıvatalarını gevşetip üstteki profillere geçiriyor, ve sonra üstteki profillerdeki deliklerden vidalıyoruz. Ve işte mutlu son:

Bir işe başlamak bitirmenin yarısı olduğuna göre, 3D printer'imizin yarısını bitirdik sayılır! (sonraki yazılarımda bu cümleyi bol bol hatırlayacağıma eminim!!)